Adv

قورئان

ئیعجازی ژماره‌یی واته
ئه‌م قورئانه‌ هه‌موو پیت و ووشه‌ه‌و ئایات و سوره‌تێكی به‌مه‌به‌ست و به‌ حیساب دانراوه‌ و جێگۆركێ پێكردنی سوۆه‌تێك یان ئایه‌تێك یان ووشه‌یه‌ك یان ته‌نانه‌ت (پیتێك) لاره‌سه‌نگی له‌و شوێنه‌دا دروست ئه‌كات و خێرا پێی ئه‌زانرێت ، با چه‌ند نمونه‌یه‌ك باس بكه‌ین .خوای گه‌وره‌ ئه‌فه‌رمووێت {لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ (25)} [الحديد]

واته‌ : ئێمه‌ توخمی ئاسنمان له‌ ئاسمانه‌وه‌ دابه‌زاندوه‌ ، له‌ ئاسندا سه‌ختییه‌كی زۆر هه‌یه‌ و قازانجێكی زۆریش هه‌یه‌ بۆ خه‌ڵكی ، بۆ ئه‌وه‌یشه‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ بزانێ كێ به‌ په‌نهانی خواو پێغه‌مبه‌ر سه‌رئه‌خات ، خواش به‌ هێزو به‌ توانایه .

زاناكان ئه‌فه‌رموون

1- پاش یشكنین و ئه‌زمونێكی زۆر له‌ناو كارگه‌كاندا بۆمان ده‌ركه‌وتووه‌ كه‌ توخمی ئاسن یه‌كێك نییه‌ له‌و توخمانه‌ی كه‌ له‌ زه‌ویدا دروست بووبێت ، به‌لكو توخمێكی بێگانه‌یه‌ به‌ زه‌وی و ئه‌بێت له‌ شوێنێكی تره‌وه‌ هاتبێت بۆ زه‌وی ، ئه‌م قسه‌یه‌ هی كابرایه‌كی ئه‌مریكییه‌ له‌ ده‌زگای (ناسا) به‌ ناوی ( ئاستروخ) كه‌ به‌ناوبانگترین زانایانی گه‌ردوون ناسیه‌ له‌ ئه‌مریكادا

2- شێخ عبدالمه‌جید ئه‌لزه‌نه‌دانی خاوه‌نی (براءة الاختراح) ی ده‌رمانی نه‌خۆشی كوشنده‌ی ئایدز ، ئه‌ڵێت: ئایا ئه‌زانن كێشی ئه‌تۆمی توخمی ئاسن بریتییه‌ له‌ (57) ژماره‌ی (57) یش ژماره‌ی سوره‌تی( الحدید) ه‌ له‌ قورئاندا! هه‌روه‌ها ئاگادارن كه‌ ژماره‌ی ئه‌و ئایه‌ته‌ له‌ سوره‌تی (الحدید) دا بریتیه‌ له‌ ( 26) كه‌ "بسم الله الرحمن الرحیم" یش به‌ ئایه‌تێك حساب بكرێ ، ژماره‌ی ئه‌تۆمه‌كانی توخمی ئاسنیش برییتیه‌ له‌ (26) ئه‌تۆم .... ده‌ی تۆ بڵێ ئه‌مه‌ هه‌روا به‌ رێكه‌وت بووبێت یان خوای گه‌وره‌ له‌ رووی (زانیاری) و (دانایی) و (مه‌به‌ست) و (ره‌حمه‌ت)ه‌وه‌ ئه‌و ئایه‌ته‌ی له‌و شوێنه‌یئه‌و سوره‌ته‌و ئه‌و سوره‌ته‌شی له‌و شوێنه‌ی قورئاندا دانابێت ؟!به‌ڵام زۆر كه‌س شت نازانن چی بكه‌ین


گه‌وره‌یی پله‌ى ته‌قوا له‌ قورئاندا

کۆمه‌ڵێک له‌ زانا و پیاوچاکان باس له‌ گه‌وره‌یی ته‌قوا ده‌که‌ن واته‌ پارێزکارى ئاده‌میزادى ته‌قواکار سه‌ره‌ڕاى پاداشتى گه‌وره‌یی قیامه‌ت خێرو خۆشى و به‌خته‌وه‌رى دنیاشى ده‌ست ئه‌که‌وێت، به‌ڵگه‌شیان بۆ ئه‌مه‌ قورئانى پیرۆزه‌ که‌ له‌ دوانزه‌ جێگه‌ى قورئاندا باسى گرنگى ته‌قوا کراوه‌، و له‌گه‌ڵ خێر و به‌ره‌که‌تى دنیایدا به‌ستراوه‌ به‌ یه‌که‌وه‌ لێره‌دا باسى هه‌ندێکیان ده‌که‌ین:
١-مه‌دح و سوپاسى ته‌قواکار [ وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الأُمُوڕ].
٢-ئاده‌میزادى ته‌قواکار هه‌میشه‌ خواى گه‌وره‌ ئه‌ى پارێزێ: [وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لاَ يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ]
٣-ته‌قواکار له‌ ناره‌حه‌تى سه‌رفرازه‌ و رزقی حه‌لآڵى ده‌ست ئه‌که‌وێت: [ومن يتق الله يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا*وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لاَ يَحْتَسِبُ].
٤-ته‌قوا ئیش و کارى به‌نده‌ چاک ئه‌کات: [يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلاً سَدِيدًا].
٥-ته‌قواکار خوا خۆشى ئه‌وێت [ان الله يحب المتقين]
٦-ته‌قواکار خواى گه‌وره‌ کرده‌وه‌کانى لێ وه‌رده‌گرێت: [إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّه مِنْ الْمُتَّقِينَ]
٧-ته‌قواکار ڕێزو پایه‌ى لاى خواى گه‌وره‌ زۆر گه‌وره‌یه‌و به‌قه‌دره‌[لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ].
٨-موژده‌ پێدانى خۆش بۆ ته‌قواکاران هه‌یه‌ له‌کاتى ژیان و مردنى دا[الَّذِينَ آمَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ(63)لَهُمْ الْبُشْرَى فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الآخِرَةِ لاَ تَبْدِيلَ لِكَلِمَاتِ اللَّهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ].
٩-رزگاربوونى ته‌قواکاران له‌ ناخۆشى: [ثُمَّ نُنَجِّي الَّذِينَ اتَّقَوْا].
١٠-ته‌قواکاران و له‌خواترسان بۆ هه‌میشه‌ له‌نێو به‌هه‌شتى نه‌بڕاوه‌دا ئه‌مێننه‌وه‌: [{وَأُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ }الشعراو٩٠.
 ُ



كاریگه‌ری هێنانی ناوی خوای گه‌وره‌ له‌كاتی سه‌ربرینی مه‌رو ماڵات و په‌له‌وه‌ردا

نووسینی /عبدالرزاق رزاق احمد
ئاماده‌كردنی / نه‌جات رواندزی
خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رمووێ {فَكُلُوا مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ إِنْ كُنْتُمْ بِآيَاتِهِ مُؤْمِنِينَ (118)} [الأنعام] واته‌: ده‌بخۆن له‌وسه‌ر براوه‌ی كه‌ناوی خوای له‌سه‌ر هێنراوه‌ . وه‌هه‌روه‌ها قورئان ده‌فه‌رمووێ{وَلَا تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَڕ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ .....(121)} [الأنعام]واته‌ : له‌و سه‌ربراوه‌ مه‌خۆن كه‌ناوی خوای له‌سه‌ر نه‌هێنراوه‌ كاتی سه‌ربرین بێگومان خواردنی تاوان و له‌سنورده‌رچوونه‌ .
كاریگه‌ری هێنانی ناوی خوا له‌ كاتی سه‌ربرینی مه‌رومالات و په‌له‌وه‌ر دا : سێ لێكۆله‌ر و مامۆستای زانكۆی سوریا بۆ ماوه‌ی سێ ساڵ لێكۆلینه‌وه‌یه‌كی گرنگیان كرد كه‌ به‌راستی موعجیزه‌ی قورئان ده‌سه‌لمێنێ دكتۆر (سعید مخاص یعقوب) ده‌ڵێ به‌رنامه‌یه‌كی كارمان دانا بۆ دیراسه‌كردن و لێكۆلینه‌وه‌ به‌ پێشكه‌وتووترین شێوازی زانستی له‌ تاقیكگه‌دا وه‌ لێژنه‌ی تایبه‌تیمان دانا له‌ كه‌سانی پسپۆروو شاره‌زا بۆ سه‌ردانی قه‌سابخانه‌كان و هێنانی نمونه‌ی تایبه‌ت بۆ شیكردنه‌وه‌و فه‌حس كرد . لێژنه‌كه‌ نمونه‌ی گۆشتی ئه‌و مه‌رو ماڵات و په‌له‌وه‌رانه‌یان هێنا كه‌ له‌كاتی سه‌ربرینیاندا ناوی خوایان له‌سه‌ر برا بوو، هه‌روه‌ها نموونه‌ی ئه‌وانه‌شیان هێنا كه‌ له‌كاتی سه‌ربرینیاندا ناوی خوایان له‌سه‌ر نه‌براوه‌ ...دكتۆر ( نه‌بیل الشریف) و دكتۆر ( فایز الحكیم) له‌ باره‌ی هه‌نگاوه‌كانی دیراسه‌كه‌وه‌ ده‌ڵێن ، ئه‌و نمونانه‌ی ده‌گه‌یشته‌ ده‌ستمان له‌ چینه‌كانی ناوه‌وه‌ی گۆشته‌كان خانه‌مان وه‌رگرت و زه‌رعمان كردن بۆ ماوه‌ی (24) كاتژمێر .. سه‌ره‌نجامی لێكۆلینه‌وه‌كان گه‌یشتنه ئه‌وه‌ی ئه‌وه‌ی ناوی خوای له‌سه‌ر برابوو میكرۆب و جه‌راثیم له‌سه‌ری گه‌شه‌ی نه‌كردبوو ، به‌ڵام ئه‌وه‌ی ناوی خوای له‌سه‌ر نه‌برابوو میكرۆبو جه‌راپێم ی زۆر له‌سه‌ری گه‌شه‌ی كردبوو ...هه‌روه‌ها خرۆكه‌ی سوورو سپی زۆر له‌سه‌ر ئه‌و گۆشته‌ی ناوی خوای له‌سه‌ر نه‌برابوو زۆر به‌ ئاشكرا ده‌بینرا به‌لام ئه‌وه‌ی ناوی خوای له‌سه‌ر برابوو ئه‌و خرۆكه‌ سوورو سپیانه‌ی له‌سه‌ر نه‌بوو كه‌ ئه‌وه‌ش به‌راستی موعجیزه‌یه‌كی گه‌وره‌و راستی زانستی گه‌وره‌شه
‌ .





گه‌وره‌یی قورئانی پیرۆز و خوێنه‌ره‌كه‌ی:

نووسيني :  أبي عبدالرحمن عدلي الغزالي
وه‌رگێڕانى : حكیم أبوبكر

1_ عبدالله ی كوڕی مسعود رضي الله عنه  ئەفەرمێت:ئەبێت لەسەر قورئان خوێنكەشەو بزانێت كاتێ‌ كەخەڵك خەوتوون،وەڕۆژیش ئاگای لێ‌ بێت كاتێ‌ خەڵك زیادەڕۆیی ئەكەن و بێ‌ ئاگان، وەبگرێت كاتێ‌ خەڵك پێ ئەكەنن،وەوەرعی بێت كاتی كەخەڵك حەرام و حەڵاڵ تێكەڵ بكەن،وەبێ‌ دەنگ بێت كاتی كەخەڵك قسە لەهەموو شتێكا ئەكەن، وەمل كەچ بێ كاتێ‌ كەخەڵك لووتیان بەرز ئەكەنەوەوفیزئەیان گرێت،وە دڵتەنگ بێت ( بۆ قیامەت) كاتێ‌ كەخەڵك دڵخۆشن
2- ئیمامی عومەری كوڕی خەتتاب رضي الله عنه  دەفەرموێت : ئێمە كە (دە) ئایەتمان لەبەر دەكرد نەدەچووین هیچی تر لەبەر بكەین هەتاوەكو ئیشمان بەو(دە) ئایەتە نەكردایە ،
وە دەگێڕنەوە كە سورەتی (البقرة) ی بە نۆ ساڵ لەبەر كردووە ،وەئەمەش نەكلەبەر ئەوەی كە لەبەر كردنی لاواز بێت و خراپلێی ێ‌ تێبگات بەڵكو بە هۆی ووردبینی و جێ بە جێ‌ كردنی فەرمانەكانی ئەوەندەی پێ‌ چووە .
عبد الله ی كوڕی مسعود (رضي الله عنه ) دەفەرموێت : لەبەر كردنی قورئانبەلامانەوە قورس و گران بوو ، بەڵام جێ‌ بەجێ‌ كردن و ئیشكردنی زۆر لامان ئاسان بوو ، بەڵام ئەوانەی دوای ئێمە لەبەر كردنیان بەلاوە ئاسانە بەڵام جێ‌ بەجێ‌ كردنیان بەلاوە قورس و گرانە
ئیمامی عوسمانی كوڕی عەففان و حوزەیفەی كوڕی یەمان ڕەزاو ڕەحمەتی خوایان لێ‌ بێ‌ دەفەرموون:( لو طهرت القلوب لم تشبع من قراءة القرآن .... )  واتە : ئەگەر دڵەكان پاك بن ئەوا تێر ناخۆن لە خوێندنی قورئان .
عبد الله ی كوڕی مەسعود (رضي الله عنه ) فەرموویەتی : ( إذا أردتم العلم فانثروا القرآن فإن فيه علم الأولين والآخرين) .
3- 4- 5- واتە : ئەگەر زانستان دەوێت لە قورئاندا بگەڕێن ، چونكە زانستی پێشینان و دوای پێشینانی تێدایە .
ئەنەسی كوڕی مالیك (رضي الله عنه ) فەرموویەتی :(رب تال للقرآن والقرآن يلعنه  )  واتە : زۆر قورئان خوێن هەیە قورئان نەفرەتی لێ‌ دەكات .
عومەری كوڕی خەتاب (رضي الله عنه ) ئەفەرمێت:سەردەمێكی زۆر ژیایینوەیەكێ‌ لەئێمە ئیمانی پێئەدرا پێش قورئان جاسورەتێ‌ دائەبەزی بۆ پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) حەڵاڵ و حەرام ئەمرو نەهی و ئەوەش كەئەبێت تیایدا بوەستی و بیری لێ‌ بكەیتیەوە ئەیزانی.پاشان من پیاوانێكم بینی هەریەكێ‌ لەوان قورئان پێش ئیمان فێر ئەبوو،جا لەفاتحەوە بۆ كۆتایی ئەیخوێندەوەو حەڵاڵ و حەرام ئەمرو نەهی و ئەوەش كەئەبێت تیایدا بوەستی و بیری لێ‌ بكەیتەوە نەیئەیزانی،وەكو ئەوەی كەشتێك هەڵ لوشێ‌ ئاوا قورئانیئەخوێندەوە.
عبد اللهی كوڕی  مەسعود (رضي الله عنه ) فەرموویەتی : قورئان بە پەلەمەخوێننەوە وەك خوێندنەوەی شعر ، وە بە خاویش مەیخوێننەوە وەك خواردنی خورمایەكی خراپ كە زۆر بەبێتاقەتی بیخۆی ، بوەستن لەئاستی سەرسوڕهێنەرەكانی ، دڵەكانی پێ بجوڵێنن ، وە با هەوڵتان هەر ئەوە نەبێ كە كەی بگەنە كۆتایی سورەتەكە .
6- 7_ 8-





زه‌وی یه‌ك پارچه‌ نییه‌ چینه‌كانی درزیان له‌ نێواندایه‌:

نووسینی /عبدالرزاق رزاق احمد
ئاماده‌كردنی /نه‌جات رواندزی
خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رمووێ {وَالْأَرْضِ ذَاتِ الصَّدْعِ (12)} [الطارق] واته‌ : سوێند به‌ زه‌وی خاوه‌ن درزو قڵیش خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رمووێ سوێند به‌ زه‌وی
كه‌ یه‌ك پارچه‌ نیه‌ چینه‌كانی درزیان له‌ نێواندایه‌ ئه‌گه‌ر وانه‌بووایه‌ ئه‌و هه‌موو گازو په‌ستانه‌ی ناو جه‌رگه‌ی زه‌وی ده‌بوونه‌ هۆی له‌به‌ر یه‌ك هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی زه‌وی كه‌س له‌سه‌ر ئه‌و زه‌وی یهدا نه‌ده‌مان ، ئه‌ورۆ زاناكان ته‌واو ئه‌و راستیه‌یان بۆ ده‌ركه‌وتووه‌و ئاشكرایان كردووه‌ ئه‌و درزانه‌ زۆرتر له‌ بنی ئۆقیانووسه‌كان دا هه‌یه‌ و گركانه‌كان لێ دێنه‌ده‌رێ له‌ بنی ئۆقیانووسه‌كاندا ئاگرو ئاو به‌ یه‌كدا چوون . به‌راستی ئه‌وه‌ش موعجیزه‌یه‌كی تری تازه‌ی قورئانه‌ كه‌ زاناكان پاش چه‌نده‌ها لێكۆلینه‌وه‌ بۆیان ده‌ركه‌ووتوه‌ كه‌چی قورئان 1400ساڵ پێش ئێستا باسی كردووه‌.




نیشانه‌كانى عاقیبه‌ت خێرى

نیشانه‌كانى ئاخیرخێرى گه‌لىَ زۆرن وه‌كو زانایان كۆیان كردۆته‌وه‌ ، به‌لاَم ئێمه‌ هه‌ندێكیان باس ده‌كه‌ین ئه‌مانه‌ن :-
1-ووشه‌ى شه‌هاده‌ له‌سه‌ره‌ مه‌رگدا پێغه‌مبه‌رى خوا (ێ) ده‌فه‌رمووىَ(هه‌ر كه‌سىَ دوا وشه‌ى (لا اله‌ الا الله)بێت ده‌چێته‌ به‌هه‌شت.
2-ناوچه‌وانى به‌ ئاره‌ق له‌سه‌ره‌ مه‌رگدا..پێغه‌مبه‌ر (ێ)ده‌فه‌رمووىَمرۆڤى باوه‌ردار به‌ ئاره‌قى ناوچه‌وانیه‌وه‌ ده‌مرىَ)
نیشانه‌كانى ئاخیرخێرى گه‌لىَ زۆرن وه‌كو زانایان كۆیان كردۆته‌وه‌ ، به‌لاَم ئێمه‌ هه‌ندێكیان باس ده‌كه‌ین ئه‌مانه‌ن :-
1-ووشه‌ى شه‌هاده‌ له‌سه‌ره‌ مه‌رگدا پێغه‌مبه‌رى خوا (ێ) ده‌فه‌رمووىَ(هه‌ر كه‌سىَ دوا وشه‌ى (لا اله‌ الا الله)بێت ده‌چێته‌ به‌هه‌شت.
2-ناوچه‌وانى به‌ ئاره‌ق له‌سه‌ره‌ مه‌رگدا..پێغه‌مبه‌ر (ێ)ده‌فه‌رمووىَمرۆڤى باوه‌ردار به‌ ئاره‌قى ناوچه‌وانیه‌وه‌ ده‌مرىَ)
3-مردن له‌ شه‌وى هه‌ینى ده‌فه‌رمووىَ(ێ)(هه‌ر موسوڵمانێك له‌شه‌وى هه‌ینى یان رۆژى هه‌ینى دا بمرىَ خوداى مه‌زن له‌سزاى گۆر ده‌یپارێزێت)ئیمامى ئه‌حمه‌د ریوایه‌تى كردووه‌ .
4-مردن له‌ پێناوى خوا كه‌ خواى گه‌وره‌ ده‌فه‌رمووىَ(وا مه‌زانن ئه‌وانه‌ى له‌ پێناوى خوا ده‌مرن مردوون به‌ڵكو زیندوون له‌لاى خوا رزق و رۆزیان بۆ دىَ).
5-مردن به‌ نه‌خۆشى تاعوون و ژانه‌ زگ و رۆچون و ژێر خانوو كه‌وتن و خنكان و سوتان و نه‌خۆشیه‌ كوشنده‌كانى تر كه‌ هه‌مووى فه‌رمووده‌ى پێغه‌مبه‌رى له‌سه‌ره‌.
6-مردن له‌ كاتى به‌رگرى كردن له‌ دین و ماڵ و نه‌فس ، كه‌ پێغه‌مبه‌ر(ێ) ده‌فه‌رمووىَ.هه‌ر كه‌س له‌ پێناو ماڵ و خێزان و دین و خوێنى بكوژرێت ئه‌وه‌ شه‌هیده‌.
























سةرجاوةى زانياريةكان سايتى
 www.quran-kurd.com